ENGELLİLER İÇİN AMASYA
Engelliler için Amasya
Ülkemizde yer alan şehirler gezimizde bu günkü durağımız Amasya. Amasya
gerek eski uygarlıklar ve gerekse Osmanlı önemli yerleşim yerlerinden
birisidir. Eski uygarlıklardan izler ve yapıtların bazıları günümüze kadar ulaşmıştır. Şehzadeler
Şehri olarak anılan Amasya, Osmanlının önde gelen şehirlerden biri olma
özelliğini taşımaktadır.
Tahta geçen şehzadelerin bazıları Amasya’da yetiştirilmişti. Yukarıda
belirttiğim gibi çeşitli uygarlıklara ev sahipliği yapan Amasya’nın tarihi
geçmişi eski çağlara kadar gitmektedir. MÖ. 60 – MS. 19. Amasya’da doğduğu
tahmin edilen ve Coğrafya ilminin mucidi tanınan Strabon’un yazdığı coğrafya
kitabında şehrin kurucusu olarak Amazonları kraliçesi Amasis karşımıza
çıkmaktadır.
Milattan öncesine uzanan tarihi, muhteşem kral mezarları, şehri ikiye bölen
Yeşilırmak’ın güzelliği, Selçuklu ve Osmanlı izlerini günümüze getiren ahşap
evleriyle Amasya görülmesi gereken bir şehrimizdir.
- Amasya ayrıca milli mücadele yıllarının da önemli bir merkezidir. Gazi
M.Kemal Atatürk Samsuna çıktıktan
sonra ilk ulaştığı şehir olan Amasya da “Amasya Tamimi” olarak
adlandırılan belgeyi yayınlayarak
kurtuluş ateşini burada yakmıştır. Tamimin” Milletin bağımsızlığını, yine milletin azim
ve kararı kurtaracaktır.” Maddesi dikkat çekicidir.
Tarih bilgisi kısaca özetledikten sonra, bir gün süren şehir gezimizden
notlarımıza gelelim. Öncelikle belirtmek isterim ki, şehrin en önemli gezilecek
yerlerine fiziksel engellilerin ulaşması mümkün değildir. Engelsiz insanların bile çıkmakta
zorlandıkları bu yerler, Kral Mezarları ve Amasya Kalesidir. Sizde şehre
gittiğinizde benim gibi bu yerler uzaktan bakmakla yetineceksiniz. (Bilhassa
gece ışıklandırılması çok Güzel) Zaten hiçbir yerde kalelere ulaşmak mümkün
olamamaktadır. Belki ilerde bir teleferik ile buralara ulaşmak ve hiç olmazsa
şehri yukarıdan görme şansı bulunabilir. Amasya belediyesinin dikkatini bu
konuya çekerek gezebildiğimiz yerlere bakalım.
Amasya Gezilecek Yerler
Amasya Kaç günde gezilir derseniz çevresi
ile bu şehri 2 gün içerisinde gezebilirsiniz. Şehir içi gezinizi tekerlekli sandalyeniz
rahatça yapabilirsiniz. Belki biraz parke yollarda zorlanabilirsiniz ama
aşılamayacak kadar bir sorun olarak değerlendirilmemelidir. Gezim boyunca bana
şehir ve gezdiğimiz yerler konusunda yardımcı olan işletme sahibi (Mor salkım Otel-
Eski bir konaktan restore edilerek oluşturulan ve eşi ile birlikte işlettikleri
bu şirin otel, eski bir yapı olması nedeniyle tekerlekli sandalye için uygun
değil ama diğer engelli grupları şehrin içinde yer alan bu otelde rahatça
kalabilirler. ) ve şehrin tanıtımı için kurulan derneklerde görev alan Yaman
Şahin kardeşime buradan teşekkürlerimi sunmak isterim. Şehir hakkında değerli
bilgilere sahip bir iş adamı.
Yalıboyu Evleri
Amasya da ilk
gözünüze batacak yerler Yalı boyu Evleridir. Bu evler Amasya’nın simgelerinden
biri olarak kabul ediliyor. Şehrin içinden geçen ve şehri ikiye bölen Yeşil
ırmak nehri boyunca yer alan ve önemli kısmi restore edilen bu evler genellikle
iki ve üç katlı ve ahşap malzeme ile yapılmışlardır. 19 yy.dan kalma evler
koruma altına alınmıştır. Bu evlerin en güzel örneği Hazeranlar konağıdır. Bazıları
müze olarak halka açılmış olmakla birlikte tekerlekli sandalye ye uygun
olmadığından gezme imkanına sahip olamadım.
Kral Kaya
Mezarları
Şehrin en önemli tarihi eserleri arasında yer alan
Kaya mezarları şehir gezimiz boyunca görebileceğimiz eserlerdir. Bunların
içinde yer alan ve şehre gelen turistler tarafından yoğun ilgi gören Aynalı Mağara,
şehrin en önemli tarihi eserleri arasında ilk sıralarda yer
almaktadır. Yapının güzelliği kadar efsanesi de dikkat
çekmektedir. Aynalı Mağara'nın parlak olmasının sebebinin efsaneye konu
olan kralın kızının güzelliği olduğu iddia edilmektedir. Hikayesini duyan tüm
turistler, mağarayı ziyaret etmek istemektedir. Işıklandırılan kaya
mezarlarını akşam seyretmek ayrı bir ayrıcalık.Yukarıda da
belirttiğimiz gibi Fiziksel engelliler için ulaşılması imkansız olan
yapıtlardır. Uzaktan seyretmekle yetineceksiniz.
Amasya Kalesi
Şehir merkezinden yaklaşık 300 m yükseklikte yer
alan Harşena Dağı üzerine kurulu olan Amasya Kalesi Helenistik dönemden Osmanlı
dönemine kadar kullanılan kale şehrin en stratejik konumlarından birinde yer alıyor.
Elleniştik, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde genelde askeri
amaçlı kullanılmış ve defalarca onarım görmüştür. Kalenin, hangi
zamanda ve kimler tarafından yaptırıldığı net olarak bilinmiyor. Kale
içerisinde Osmanlı kalan hamam ve pek çok mezar yer alıyor. Gene yukarıda da
belirttiğimiz gibi Fiziksel engelliler için ulaşılması imkansız olan bir
yapıttır. Sizde benim gibi uzaktan seyretmekle yetineceksiniz.
Bayezid Külliyesi
Amasya’nın
simgelerinden olan Bayezid Külliyesi, oldukça estetik bir tarihi eser. 1481 senesi II. Bayezid’in tahta çıkmasıyla başlanan ve 1486’da
biten tarihi özel yapı, külliye ve
cami ile beraber oldukça dikkat çekiyor. Nehrin kenarında yer alan bu külliye,
şehrin önemli tarihi biridir. Geniş avlusu, el işlemeli taç kapısı ve mimari
işçiliğiyle dikkat yapıyı şehirde yapacağınız gezinizde önünüze çıkacaktır.
Tekerlekli
sandalye ile rahatça gezebilirsiniz. Külliye içinde Minyatür Amasya Müzesi yer
almaktadır 1914 yılında çekilmiş bir fotoğraf Minyatür Amasya Müzesi’nin
yapılışına ilham olmuştur. Şehrin turistler tarafından yoğun ilgi gören
Minyatür Amasya Müzesi, Sultan Beyazıt Külliyesi’nin imare binasının bir
salonunda bulunmaktadır. Külliye içinde ayrıca Medrese, kütüphane, imaret ve
çeşme yer almaktadır. Bahçesinde tarihe tanıklık eden 400 – 500 yıllık ağaçlar
bulunmaktadır.
Bu külliye dışında Gümüşlü Camii, Gökmedrese Camii, Burmalı
Minare Camii, Amasya Fethiye Camii, Saraçhane Camiileride gezilebilir.
Amasya Arkeoloji Müzesi
Amasya
Müzesi 1980 yılından beri bu günkü modern binasında yer almaktadır. Kalkolitik
Çağ2dan başlayıp Osmanlı dönemine kadar tam 12 medeniyete ait yaklaşık 23 bin
500 eser barındıran ve Amasya tarihine kronolojik şekilde eserlerin yer aldığı
müze görülmesi gereken yerler arasında önemli bir yer almaktadır. Bilhassa
Müslüman mumyaların yer aldığı bölüm ilgi çekicidir. Bilindiği gibi
Müslümanlıkta mumyalama geleneği bulunmamaktadır. Ancak türünü tek örnekleri
olan bu mumyalar bu yönü ile eşsizdir.
Burada
maalesef bilhassa belirttiğim mumyaların yer aldığı üst kata çıkmak için sadece
merdiven seçeneği bulunmaktadır. Halbuki asansör yapılması için mekan uygundur.
Böyle bir tesiste asansör olmaması büyük bir eksiklik olup Engelsiz seyyah
olarak bu konuda gerekli girişimler Bakanlık ve Belediye düzeyinde
yapılacaktır. Yaman Yılmaz’ında girişimlerde bulunacağı bilgisini de vermek
isterim. Ancak oradaki görevlilerin gayretleri ile yukarı çıkabildim ve bu
eserleri görme şansına ulaştım. Kendilerine burada teşekkür etmeyi bir borç
bilirim.
Gene
müzede yer alan Fırtına Tanrısı Teşup Heykelciği ve son zamanlarda bulunan
mozaik eserlerde görülebilir.
Bunun
yanında Hazeranlar Konağı Müze Ev, Minyatür Amasya
Müzesi gezebileceğiniz Amasya müzeleri arasında. Buraları gezemediğim için
erişilebilirlikleri konusunda bilgi veremeyeceğim.
Saat Kulesi
Şehir turunda, Yeşilırmak kenarında yer alan şehrin
simgelerinden olan Saat Kulesi karşınıza
çıkacaktır.
1865 senesinde Ziya Paşa tarafından yaptırılmıştır. 1938
senesinde gerçekleşen bir depremde ve çeşitli yangınlarda ağır hasarlar
almıştır. 1940 senesinde dönemin valisi tarafından yıktırılmış ve 2002 senesine
gelindiğinde kulenin orijinal görünümüne sadık kalınarak yenisi inşa
edilmiştir.
Gene şehir turu boyunca bilhassa eski çarşı içinde yer alan
hediyelik eşya dükkanlarına rastlayacaksınız. Şehrin geçmişini ve kültürünü
yansıtan el yapımı yemeniler, şallar, takılar ve süs eşyaları bulunmaktadır.
Ayrıca çeşitli yöresel yemekleri tatmanızı, meşhur
dondurmacısından dondurma yemenizi şiddetle tavsiye ederim.
Bu kısa gezimizde gezebildiğimiz yerler konusunda bilgiler
vermeye çalıştım. Belirttiğim gibi, bilhassa eski yapıların bulunduğu tarafta
Arnavut kaldırımı tarzındaki yollar zaman zaman zorlasa da tekerlekli sandalye
ile gezmek mümkün. Diğer gezilecek yerleri bir sonraki gelişimize bırakarak
(bilhassa Borabay gölü) şehir gezimizi tamamladık.